Kars Valisi Öksüz, Kavılca’yı Öksüz kalmaktan kurtardı

Kars Valisi Öksüz, Kavılca’yı Öksüz kalmaktan kurtardı

KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK

-174 ÜRETİCİYE, KARS MERKEZ VE İLÇELERDE 34 TONUN ÜZERİNDE KAVILCA BUĞDAY TOHUMUNU DAĞITILDI

-BİN 750 DEKAR ALANDA EKİM YAPILDI

-HEDEFLENEN YÜKSEK MİKTARDA VERİM ALINIYOR

Kars Valisi Türker Öksüz’ün girişimleriyle 13 bin yıllık geçmişi bulunan kavılca Anadolu topraklarında yeniden hayat buldu.

Kars'ta 13 bin yıllık bir geçmişi bulunan kavılca buğdayı Anadolu’nun en eski buğday cinslerinden biri olarak biliniyor. Anavatanı Kars olmasına rağmen uzunca yıllardır ekilmeyen kavılca için 20 yıl önce harekete geçen Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği Başkanı İlhan Koçulu’nun gayretli çalışmalarına bir de Vali Türker Öksüz’ün destekleri eklendi.

Kavılca buğdayının gluten içermediği ve çölyak hastaları için uygun olması, soğuk ve sert iklime dayanıklığının yanında bolca ürün verdiği de bilinmekte.

Soğuğa mukavemeti fazla olan bir buğday cinsi olarak da bilinen, önemli tarımsal değerlerimizden birisi olan kavılca buğdayı çeşidinin üretimini artırmak için DAP İdaresi Başkanlığı ile Valilik ortak proje çalışması yaptı. Kars Valiliği öncülüğünde DAP İdaresi desteğinde yürütülen kavılca buğdayı tanıtımı ve yaygınlaştırılması projesi hayata geçirildi. 174 üreticiye, Kars merkez ve ilçelerde 34 tonun üzerinde kavılca buğday tohumunu dağıtıldı. Bin 750 dekar alanda ekim yapıldı. Yüksek miktarda verim alınması hedeflendi. Digor İlçesi’nde de umutla toprakla buluşturdukları kavılcanın hasadını yapan çiftçiler, aldıkları verimle büyük bir sevinç yaşadı. İlçede ilk hasat Celal köyünde gerçekleşti. Nisan ayında ekimi yapılan buğdaylar dönümüne yaklaşık 500 kilo ürün verdi. Sap ve samının da arpa ve buğdaya nazaran daha verim olduğunu görüldü.

Yeren ürünlerin yeniden toprakla buluşması, tarımın geliştirilmesi ve çiftçinin kalkındırılması için başlatılan çalışmalar meyvesini verince hasat dönemi de renkli geçmeye başladı. Geçtiğimiz günlerde Digor ilçesinde hasadı yapılan kavılca buğdayı, il merkezi ve Susuz ilçesinde de bol ürün vermesiyle çiftçilerin yüzünü güldürdü.

Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği Başkanı İlhan Koçulu, 20 yıldır verdikleri emeğin Kars Valisi’nin girişimleriyle taçlandırıldığını söyledi.  Koçulu, “Anadolu’nun kendini ismi gibi doludur. Kavılca, ben 2000 yılında yerel ve geleneksel ürünleri çoğaltmak için yeniden çalışmaya başladım. Yaklaşık olarak 18 yıl kamudan “Aferin” aldık, “Helal Yapın” aldık. 19’ncu yılda ise sayın valimiz Türker Öksüz bey geldikten sonra Kars’taki tarımsal değerlere ciddi bir şekilde sahip çıkmaya başladı. Ben hep şunu derdim; Anadolu’nun yerel ürünleri,ş yerel çeşitleri öksüzdür, sahipsizdir. Ama Sayın Valimiz Türker Bey geldikten sonra soyadına yakışır bir şekilde bu öksüz ürünlere devlet babanın elini attı. Geçtiğimiz yıl topladığı tohumları köylülere dağıttırdı. Bizim elimizde tohum vardı ama valimiz daha fazlasını dağıttırdı. Valimizin köylülere tohum dağıtması çiftçilerimizin daha fazla bu işe özenmelerini sağladı. Allah’ın izniyle bu sene 700-900 ton arası hasat bekliyoruz.” dedi.

Kavılca tahılını işleyecek ekipman, değirmen, kabuğunu soyacak makine konusunda sıkıntılarının olduğunu da belirten Koçulu, bunun için de Kars Kavılcası ve Kars Yerel Ürünler Üretim ve Pazarlama Kooperatifi kurduklarını ifade etti. Tarım İl Müdürlüğü ve Valiliğin destek verdiğini kaydeden Koçulu, “Bu kooperatif bünyesinde işleme atölyesi başarabilirsek ki makinelerin de siparişlerini verdik. Çünkü bu ürün halk sağlığına faydalı bir üründür. Tüm Anadolu’da insanların beslenmesinde sofralarında özel yerini alacaktır. Hem de uygun fiyatlarla yerini alacaktır. Çünkü çok az ekiliyordu böyle olunca da fiyatlar çok yükselmişti. Bu az akimi fırsat bilen işletmelerde kilosunu 30 TL’ye kadar çıkarmıştı. Bu sene ise 15 TL bir fiyat bandında sofralarımızda bulunmasını sağlamayı hedefliyoruz. Bu anlamda Tarım il müdürümüze ve sayın valimiz Türker Öksüz’e çok teşekkür ediyorum.” diye konuştu.

Koçulu ayrıca, “Kars Valisi Kavılca’yı Öksüz olmaktan kurtardı diyebilir miyiz?” sorusu üzerine ise şunları söyledi:

“Bunu çok rahat diyebiliyorum. Biz sahiplenmiştik biz öksüzdük. Bizle birlikte kavılcaya da sahiplendi. Sayın valimin ve de bizim 20 yıldır bizim burada yaptığımız çalışmanın taçlanmasını sağladı. Kendisine çok teşekkür ediyorum.“

KAVILCA NEDİR?

Kavılca buğdayı bir çeşit kılçıklı buğdaydır. Kavılca buğdayı tetraploiddir (2n = 4x = 28 kromozom).[2] Evcil türleri Triticum turgidumun alt türü dicoccum ve Triticum turgidum un alt türü durumdur. Bitkinin yabani türü Triticum turgidumun alt türü dicoccoidestir. Yabani ve evcil tür arasındaki ana fark yabani türün olgunlaşan tohumunun çatlayarak toprağa saçılmasıdır. Evcil türde ise tohum bütün halde kalır; dolayısıyla hasadı daha kolaydır.

Siyez buğdayı ile birlikte, Kavılca buğdayı Yakın Doğunun en erken evcilleştirilen mahsüllerindendir. Antik dünyada yaygın olarak kültüre alınan bu bitki günümüzde Avrupa ve Asyanın dağlık bölgelerinde yetişen bir relikt bitki durumundadır. Türkiye'de yok olmak üzere iken kurtarılıp, Kars ilinde tarımı yapılmaya başlanmıştır.

(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK