Köyde tandır üretimi

Köyde tandır üretimi

KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK

Kars’ın Selim ilçesine 11, Kars’a 20 km mesafedeki Aşağı Kotanlı köyünde kil toprak, keçi veya at kılı, temiz saman ve ince yıkanmış kum karışımıyla 1 tandır 10 günde yapılıyor ve kıvamına gelmesi için 2 ay güneş almayan yerde bekletiliyor.  Tanesi 3 bin TL’ye satılan tandırlar büyük ilgi görüyor. Tandır üretimini ise Kuytu ailesi yapıyor. Aile, gelir kaynakları olan tandırcılığı babadan oğula devam ettiriyor.

Şemsettin Kuytu (74) rahmeti annesinden aldığı yer tandırı ustalığı oğullarına devretti. 30 yıl da düğünlerde Zurna çalan 4 çocuk 8 torun sahibi Şemsettin Kuytu 70 yaşındaki eşi Hacer Kuytu (65) ile oğullarına yardım ediyor.

6 çocuklu tandır ustası Ayhan Kuytu (44), Bursa’da inşaat işlerinde çalışan boş kaldıkça da köyüne gelen 2 çocuklu Erhan Kuytu (39) ve köyde ailesine destek olan Erkan Kuytu (37) kardeşler gelirlerini tandırcılıkla sağlıyor.

Köye yakın bir alandan uzun uğraşlar ile yerin derinliğinden el emeği ile çıkarılan kil toprak traktörle Aşağı Kotanlı köyüne getiriliyor. Burada temiz bir zemin üzerine dökülen toprak önce elenip harmanlanıyor ardından da üzerine saman, ince yıkanmış kum, keçi veya at kılı katılarak karıştırılıp uzun süre çiğneniyor.

Kıvamına gelen çamur bir süre bekletildikten sonra yöre halkı tarafından lolik diye tabir edilen rulolar tandır yapımına başlanan eve taşınıyor. Burada yere konulan leğenin uç kısımlarına rulolar diziliyor ve leğen kaldırılıyor. Rulolar kat kat dizilerek üzerleri parmakla ezilip üzerine konulacak rulonun alttakine yapışması sağlanıyor. İlk gün 15 sonraki günlerde ise 10’ar rulonun üst üste konulmasından sonra iç dış kısımları elle düzeltiliyor, tarakla boşluklar sağlamlaştırılıyor singerle de son şekli veriliyor.

10 gün boyunca güneş görmeyen odalarda bekletilen tandırlar satışa hazır hale geldikten sonra müşterisiyle buluşturuluyor.

Onlarca emek verilerek günleri bulan bir çalışmanın ürünü olarak en az 15 yıl ömrü olan tandırın tanesi 3 bin TL’ye satılıyor. Aile bu gelirle geçimini sağlarken kümes ve büyükbaş hayvancılıkla da meşgul oluyor.

Kuytu ailesinin erkekleri tandır üretimi yaparken kadınlar ise hamur yoğurup tandırda ekmek pişiriyor.

Tandır ustası Ayhan Kuytu, özellikle son yıllarda kırsal alanlarda yeniden tandırların kurulduğunu ve vatandaşların tandıra yöneldiğini söyledi. Birkaç yıl öncesine nazaran son günlerde siparişlerin arttığını belirten Kuytu, bunun tandır ekmeğinin hem ekonomik hem de sağlıklı olmasının tandıra rağbeti artırdığına dikkat çekti. Ayhan Kuytu, “Babam Şemsettin Kuytu ninemizden öğrenmiş bizlerde babamızdan öğrendik ve bu tandırcılık mesleğini sürdürüyoruz. İşimiz zor ve meşakkatli ama mesleğimiz olduğu için severek yapıyoruz. Tüm yorgunluğumuzu ürünümüzü sattığımızda atıyoruz. Özellikle tandır yapımı için kil toprağı derinliklerden çıkarmak bizi yoruyor. Ardından sıra sıra işlemlere başlıyoruz. Tandırın güneş görmemesi lazım onun için de hem yapımına hem de muhafaza ettiğimiz ortamlara dikkat ediyoruz. Şu anda bir adet tandırı 3 bin TL’ye satıyoruz. Aslında verilen emeğe basarsanız tanesini 5 bin TL’ye satmamız lazım biz yine de ucuz satıyoruz. Buna rağmen bazı alıcıların ‘sonuçta çamur’ demesi ağırımıza gidiyor. Verilen emeği görseler bunu demezler ama ne yapalım buna da katlanıyoruz.” dedi.

Uzun yıllar düğünlerde zurna çalan fakat yaşlandığında bu mesleği bırakmak zorunda kalan Şemsettin Kuytu ise, “Eşim ve çocuklarımla birlikte bu mesleği atalarımızdan devralarak bu günlere getirdik. Şimdi de bizler yaşlandık ve çocuklarımız bu mesleği yapıyor.” dedi.

Yıllardır tandırdan elde ettikleri gelirle kendisine altın ve televizyon aldığını söyleyen Hacer Kuytu nine de “Bende çocuklarıma yardım ediyorum. Ele ele vererek  bu mesleği yaşatıyoruz. Ben genelde lolikleri yoğuruyorum. Yıllarda hem tandırda hamur yoğurdum hem de tandır yapımı için çamur yoğurdum. Ailece bu işi yapmaktan mutluyum.” şeklinde konuştu.

(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA)  / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK