Aras’a Macaristan ve İsrail’den gelen halkalı kırlangıçlar

Aras’a Macaristan ve İsrail’den gelen halkalı kırlangıçlar

KAFKAS HABER AJANSI

BU SEZON, HEM MACARİSTAN HEM DE ISRAİL’DEN HALKALI KUŞ YAKALANDI

Kars-Iğdır sınırındaki Aras Nehri Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi, Kafkas Üniversitesi Kuş Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Iğdır Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü’nün, KuzeyDoğa Derneği, Utah Üniversitesi ve Koç Üniversitesi işbirliğiyle gerçekleştirdiği ve 1 Mart’ta başladığı 2018 ilkbahar araştırma sezonu çalışmalarını 20 Haziran’da tamamladı.

Iğdır Üniversitesi, İspanya SEO/Birdlife ve Mozaik Vakfı tarafından da desteklenen çalışmada, 3 ülke ve 12 şehirden 20 gönüllü de ekibe destek oldu.

Utah ve Koç üniversitelerinde öğretim üyesi olan KuzeyDoğa Derneği başkanı Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu, sezonu şöyle özetledi:

“Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde bu sezon 110 günde 103 farklı türden toplam 5240 kuş zarar vermeden kuş araştırma için tasarlanmış özel sis ağları ile yakalandı. Bunlardan 4444 kuş ilk kez halkalandı. Çalışma boyunca 141 kuş daha önceki sezonlarda halkalanan “Kontrol Kuş” olarak, 655 kuş ise aynı sezon içinde halkalanmış “Yeniden Yakalanan” kuş olarak kayıt altına alındı.

Bu sezon istasyonumuzda 26 Nisan 2018 tarihinde Macaristan’dan gelen Budapest [HGB] W491049 halkalı bir kır kırlangıcı (Hirundo rustica) da yakalandı. Macaristan halkalama programı, bu kırlangıcı 12 Haziran 2017 tarihinde, Yukarı Çıyrıklı’ya 2137 km uzaktaki Sárbogárd kasabasında halkaladıklarını bildirdi.

Yine bu sezon istasyonumuzda 15 Mayıs 2018 tarihinde X-183536 TEL-AVİV UNIV. ISRAEL halkalı bir kum kırlangıcı (Riparia riparia) yakalandı. İsrail halkalama programı, bu kum kırlangıcını 14 Mayıs 2014 tarihinde Yukarı Çıyrıklı’ya 1055 km uzaktaki Agamon gölünde halkaladıklarını bildirdi.

Bu sezon Türkiye’de ilk kez kaydedilen ve küresel çapta soyu tehlikede olan (IUCN Endangered kategorisi) Basra kamışçını (Acrocephalus griseldis), Aras Kuş Cenneti’nin 290, Iğdır’ın 328 ve Türkiye’nin 486’ncı kuş türü oldu. Basra kamışçını aynı zamanda Türkiye’de kaydedilmiş tüm kuş türleri arasındaki ilk ve tek küresel çapta soyu tehlikedeki ötücü kuş türü olarak kayıtlara geçti.

Alandaki halkalama çalışmaları, 2006 yılından bu yana Türkiye’nin 486 kuş türünün 290’ını yani `’ını bu küresel çapta önemli sulak alanda kaydetti.

Bu yılki çalışmalarda en fazla halkalanan kuş Kır Kırlangıcı (Hirundo rustica) ve Çıvgın (Phylloscopus collybita) olurken, onları Mavigerdan (Luscinia svecica) türü izledi. Aras Nehri Kuş Cenneti’nde bugüne kadar 100.000’e yakın kuşa halka takıldı.

İsrail ve Macaristan’dan gelen halkalı kırlangıçlar, Türkiye’nin ilk küresel çapta soyu tehlikede türü ve ülkemiz için yeni bir tür olan Basra kamışçını ve 103 türden 5240 kuşun 2018 ilkbaharında tespit edilmesi, Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti’nin kuşlar için dünya çapındaki önemini bir kez daha gösterdi.

Türkiye kuş türlerinin `’ının kaydedildiği ve 3 kıtadaki düzinelerce ülkeden kuşların beslenme, üreme, kışlama ve göç esnasında dinlenme için geldiği 10 km2lik Kars-Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti’nde 2006 yılında kurulan Aras Nehri Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi, Doğu Anadolu’nun ilk ornitoloji merkezi olup, Türkiye’deki ender uzun süreli ekolojik araştırma istasyonlarından da biridir. Türkiye’de en çok kuş halkalanan iki ornitoloji (kuş bilim) araştırma istasyonundan biri olan Aras Nehri Kuş Cenneti, düzinelerce ülkeden ve düzinelerce üniversitemizden gelen yüzlerce gönüllü ve öğrenciyle, aynı zamanda Iğdır için çok önemli bir eğitim, bilimsel turizm, ekoturizm ve tanıtım merkezidir.”

KUŞ HALKALAMA NEDİR?

Kuş halkalama, kuşlara zarar vermeyen çok ince ağlarla kuşları yakalayıp, her birinde özgün bir numara olan ve kimlik niteliği taşıyan, hafif, paslanmaz, alüminyum halkaları kuşların bacağına takarak kuş göçlerini ve kuş sayılarındaki değişiklikleri takip etmektir. 100 yıldan fazla bir süredir birçok ülkede milyonlarca kuş bu yöntemle araştırılmıştır. Üzerinde kuşun halkalandığı ülkenin adını ve ülke halkalama merkezinin adresini taşıyan bu halkalar, halkalı bir kuş tekrar yakalanırsa veya ölüsü bulunursa, kuşun nereden geldiğini gösterir. Halkalama istasyonlarında tür tanımı, kuşları halkalama (kimlik), cinsiyet ve yaş belirleme, kanat ve kuyruk ölçümleri, ağırlık ve yaş oranı, tüy değişme durumu ve yön bulma deneyleri yapılmakta ve başta okul çocukları olmak üzere ziyaretçi eğitimleri gerçekleştirilmektedir.

(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI