Arpaçay Kahramanları KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
Arpaçay Kahramanları
KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
TARİH YİĞİTLERİN VE KAHRAMANLARIN TARİHİDİR (2)
Tarih Araştırmacısı Yazar Sultan Aydın yazdı:
(GAZİ KARS’IN ARPAÇAY-SUSUZ (ZARŞAD)-AKYAKA-(ŞÜREGEL) KAZALARININ MİLLİ KAHRAMANLARI, 40 YILLIK KARA GÜNLERİ, ŞEHİTLERİ VE ŞEHİTLİKLERİ)
MİLLETİN VE TARİHİN HAKKI OLAN HAKİKATİ BERABER GÖMMEK FECİ BİR,CİNANEYYTİR. HER İSİN EVVELA HAKİKATİNİ ÖĞREN.SONRA MÜNAKAŞASINI YAP.BİRİNCİSİ VİCDANINA İKİNCİSİ SECİYE İRFANINA DAYANIR.CÜNKÜ YANLIŞ BİLGİ FELAKETİN KAYNAĞIDIR. (KAZIM KARABEKİR PAŞA)
MİLLİ KAHRAMAN ALİ BEY ( ALİ AYDIN)
Ali Bey 1871 (1292) yılında Kars’ın Arpaçay İlçesi Tepeköy ‘ünde dünyaya gelmiştir. Hasan Hüseyin Ağa’nın 12’çocuğundan 2.’sidir. Gençlik yıllarında Rus işgalinde bulunan Arpaçay ve Bölge’de sıkıntılı günler geçirmiştir.
1917 yılında Çarlığın devrilmesinden sonra Ruslarla yapılan anlaşma gereği Ruslar 1878 yılında işgal ettikleri toprakları Türkiye’ye bırakacaklardı. Ancak bölgedeki Taşnak çeteleri bölgeye saldırarak 20 binden fazla Türk ve Müslüman ahaliyi katletmeleri üzerine, bölge halkı Ermenilere karşı milis kuvvetleri oluşturarak savunmalarını yapmışlardır.
III. ordunun başlattığı ileri hareketle önceden oluşan milisler, Ermenilerle bölge genelinde çarpışmalar başlamıştır. Koç Köy’lü Üsteğmen Gazi Ahmet’in rehberlik ettiği birliklerle birleşir.
14 Nisan 1918 günü Kars-Akyaka tren yolu imha edilir, Akyaka-Şahnalar-Kurttepe mevkiinde Ermenilerle yapılan çarpışmada Ali Bey ve arkadaşlarının komuta ettiği milis süvari alayından Koç Köyünden Molla Dede, Hanahmet, Bardaklı Köyünden Molla Eşref, İbrahim ve Karakale Köyünden Kemeroğlu Hüseyin şehit olmuşlardır.
1918 Nisan ve Mayıs aylarında ordunun Arpaçay’ın doğusundaki hareketinde milisleri ile ordumuza katılarak yer yer yararlıklar göstermiştir.5 Kasım 1918 gününde Kars’ta, kurulan Kars İslam Şurasına, Milli Şura Hükümet ve Cenub-i Garbı Kafkas Hükümetine üye olarak Ali Bey’in Babası Hasan Hüseyin Ağa katılmıştır.
Cenub-i Garbi Kafkas Hükümetin oluşturduğu orduda Şüregel-Akyaka-Arpaçay bölgesinde milisleri ile kurulan orduya katılmıştır.Başlatılan Ermeni zülmune karşı Baydomevkiyi Küçük Ziyaret Bölgesinde 1919 Mayısında Ermeniler ve yandaşları ile yapılan çatışmalarda sayısız insan ölmüştür. Bölgede mezarlıklar mevcuttur.
Ali Bey yakınlarının can ve mal güvenliğini sağlamak üzere Gürcü devletine sığınmalarını sağlar. Köyünde kalan yakınlarından 5 kişi ve 1 kadın Ermeniler tarafından katledilir ve malları yağmalanır.
Ali Bey 1918-1919-1920 yıllarında başına toplandığı yiğit milislerle Zarşad (Arpaçay-Akyaka) bölgesindeki Ermeni katliamlarını önlemek amacıyla mücadelesini sürdürmüştür.
30 Ekim 1920 Kars’ın kurtuluşunda süvari tugayı ile Ali Bey’in milislerini birleşerek Akyaka Şahnalar Mevkiindeki tren hattı köprüsünü tahrip ederek zırhlı vagonun etkisiz hale getirilmesi üzerine Ermenilerin manevra hareketi kesilmiş, Kars’dan kaçan Ermeniler teslim alınmış ve Ermenilerin esir aldığı Türklerin kurtarılması sağlanmıştır.
Ali Bey tren yolu ve şose yollara yakın köylerdeki insanları Arpaçay Vanaza (Tomarlı) köyüne toplamış kadınların ve çocukların can güvenliğini sağlamıştır. Bölgede ve köylerde milisler oluşturmuş daha çok insanın katledilmesini engellemiştir Atlı milislerle bölgeyi korumuştur.
Yaptığı hizmetlerden dolayı 07.07.1930 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kendisine gazilik unvanı ve İstiklal Madalyası verilmiştir.(MADALYA No: 21710)
ÖZEL BİLGİLER
Ali Bey’in yaptığı evlilikten 11 çocuğu olmuştur.07.05.1961 yılında köyü olan Arpaçay’ın Tepeköy’ünde vefat etmiştir.
1999 yılı itibariyle 2 dönem Kars Belediye Başkanı seçilen Naif Alibeyoğlu Ali Bey’in 3. çocuğu olan Medet Alibeyoğlu’nun oğludur. İstiklal Madalyası Ali Bey’in oğlu Kudrettin Alibeyoğlu tarafından taşınmaktadır.
Valilik Makamının 29 Haziran 2001 tarih ve 10245 sayılı il oluru ile Tepeköy İlkokul’unun adı, Ali Aydın İlköğretim okulu olarak AD verilmiştir.
Ali Bey’in 1 oğlu, halen hayattadır. Ali Bey (Ali Aydın)’ın çocukları ve torunları Arpaçay Tepeköy’ünde, Kars Merkez ve İstanbul’da Alibeyoğlu ve Aydın soyadları ile yaşamaktadırlar.
KAYNAKÇA:
1- Fahrettin Erdoğan Türk Ellerindeki hatıralarım Kültür Bakanlığı Yayınları 1998
2- Cemender Aslanoğlu Kars Şehitleri ve Mehmetciğimiz, Arpaçay Küçük Pergit (Küçük Çatma) köyünden Gazi Hasan Kaya’nın anlattıkları.
3- Prof Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu Kars ili çevresinde ermeni mezalimi sayfa 107
4- Kars ve Can oğul, dursun Erdağının anıları, Nurettin Sezen 2013 2. Baskı sayfa 59-60-61-62
ERMENİ TRENLE, KARS’TAN GELİP YÜRÜDÜ
EMİR OLUNDU SÜVARİLER HER TARAFTAN BÜRÜDÜ
TESLİM OLUP ERMENİNİN YÜREĞİ ERİDİ
DÜŞMANI TESLİM ALAN KAHRAMANIMIZ GELDİ ( DURSUN ERDAĞI 1918)
YAZI DİZİSİ DEVAM EDECEKTİR…
(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK