Aşık Şenlik Kars Tesirleri Arpaçay Kolu 2

Aşık Şenlik Kars Tesirleri Arpaçay Kolu 2

KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK

Tarih Araştırmacısı Yazar Sultan AYDIN’ın, “Aşık Şenlik Kars Tesirleri Arpaçay Kolu 2 ”  yazısı:

AŞIK GÜLİSTAN ÇOBANLARIN  HAYAT HİKAYESİ (1894-1972)

Aşık Şenlik’in çırağı Arpaçay Koç Köylü, Aşık Gülistan Çobanlar’ın dedesi Osman ve babası Sadık 1877 -1878 (93) Savaşından önce REVAN Bölgesinden gelerek Arpaçay Koç Köyüne yerleşmişlerdir. (Sülaleye Osmangiller denilmiş) Osmanın oğlu Sadık Ağbabadan gelerek Koç Köyüne yerleşen ailenin kızı Mine hanımla evlilik yapmıştır. Bu evlilikten Gülistan, 1894 yılında Koç Köyünde dünyaya gelmiştir.

Tesbit edebildiğimiz bilgilere göre Sadık ve Minenin çocukları Gülistan, Hüseyin, Emirastan (Emoş) ve Benüşe adında 4 çocukları olmuştur.

Aşık Gülistan Kars merkeze yerleşmiş, Lale hanımla evlilik yapmış üç kızı beş erkek çocukları olmuş, Murat Çobanoğlu ailenin 6. Çocuğudur.

Aşık Gülistan Çobanlar 10-12 yaşlarından itibaren Aşık Şenlik’in çırağı olarak yanında kalmış, Aşık Şenlik’in bütün eserlerini ezberleyerek, yetiştirdiği Karslı Çıraklarına Aşık Şenlik’in Eserlerini aktarmıştır.

Aşık Gülistan Çobanları 1964 yılında tanıdım. Oğlu Murat Çobanoğlu’nun bacanağı Gül Ahmet Kızılkaya’nın evinde kalıp okuyordum. Gülistan Çobanlar aynı zamanda köylümüzdür. Beni eski garajlarda olan Aşıklar kahvesine götürerek tüm aşıklarla tanıştırmıştı.

Aşık Şenlik’in çırak sayısı Arpaçay doğumlu çırakları

Aşık Şenlik’in 3 hikayesinden 543 dörtlü-divan-88 dörtlük, koşmalarından 806 dörtlük 150 şiirinde yedekli koşma 21 dörtlük sicilleme 6 dörtlük 11 karşılaşma ve sicilleme de 317 dörtlük bizlere ulaşmış. Aşık Şenlik’in Kafkasya ve Doğu Anadolu kollarını bizlere aktaran Aşık Şenlik’in 20 çırağından biri olan, Aşık Gülistan Çobanlar, Prof.Dr. Ensar Arslan Çıldırlı Aşık Şenlik eserindeki bütün bilgi ve belgeleri Aşık Gülistan Çobanlardan aktarmıştır.

-Kars ve Arpaçay kolunu aktaran başta Aşık Şenlik’in Çırakları -Arpaçay Koç Köyü doğumlu Aşık Gülistan-Çobanlar -Oğlu Kasım Şenlik, Pekreşen Gülyüzü köyünden Aşık İbrahim Artar, Cala-Doğruyol Köyünden Aşık Hüseyin Ural ve adı gecen aşıkların yetiştirdiği çıraklardır.

AŞIK ŞENLİK’İN ARPAÇAY KOLU

Arpaçay Koçköyü doğumlu olan Aşık Gülistan Çobanlar ve yetiştirdiği çıraklarından  oğlu Murat Çobanoğlu, Arpaçay Karahanlı, Aşık Murat Yıldız Karahanlı, Arpaçay Büyük Çatma Köyünden Aşık İlhami Demir, Arpaçay –Akyaka Üçpınar Köyünden Aşık Veysel Deniz - Şahbazoğlu ve adı geçenlerin yetiştirdiği Aşıklar ve aktardıkları:

Aşık Gülistan Çobanlar program yaptığı zamanlarda ilk sözü Şenlik Baba ve şenlik babanın eserlerini okurdu. Derdi ki Şenlik Babanın sözünün üstüne söz söylenmez. Çok iyi Kars yöresine ait hava ve makamları okurdu.

AŞIKLIK GELENEĞİNDEN AŞIK GÜLİSTAN ÇOBANLAR ŞİİRLERİNİ DİVAN, KOŞMA, YEDEKLİ KOŞMA, TECNİS, SİCİLLEME, DESTAN, TÜRKÜ, BAYAT-I TÜRLERİYLE SESLENDİRİRDİ.

1-         DİVANLAR: Şenlik Divanı, Meclis Divanı, Osmanlı Divanı, Kafkasya Divanı. AĞITLAR-BAYATILAR: Koçak Nebi, Yüksek Hava, At Üstü Yüksek Hava, Mansırı, Dilgan, Zarıncı, Keçecioğlu, Keşişoğlu, Derbeder, Karabağ Şikestesi gibi.

2-         GÜZELLEMELER: Çıldır Güzellemesi, Şüregel güzellemesi, Süsemberi, Hasta Hasan, Şarabani, Karaçı Gibi.

3-         AŞIKLAR MECLİSİ: Türküler, Hikayeler, Koşmalar, Destanlar, Aşık Tarzı Şiirler gibi.

4-         Divaniler, Muamma, Atışma, Metihe, Dudak-Değmez, Tecnis gibi eserler.

AŞIK ŞENLİK’İN ÇIRAĞI AŞIK GÜLİSTAN ÇOBANLARIN ÇIRAKLARI

Aşık Murat Çobanoğlu (1940 – 2005),  Murat Yıldız Karahanlı (1922-1999)      Aşık İlhamı Demir (1932 – 1987), Aşık Veysel Şahbazoğlu (1921 – 1995), Aşık Nusret Yurtmalı, Aşık Hakkı Baydar, Aşık Musa Ünlü, Aşık Sedi Deyer, Aşık İlyas Şayir (1905-1988) 

AŞIK GÜLİSTAN ÇOBANLARIN AİLEVİ BİLGİLERİ:

Aşık Gülistan Çobanların dedesi Osman, babası Sadık, kardeşleri Emirastan, (Emoş) ve Benüşenin mezarları koç köyü mezarlığındadır. (Benüşe Koç Köylü Himmet Aşarla evlilik yapmış, öğretmen oğlu Yakup Aşar ve Kızı Mine İstanbulda yaşamaktalar.)

Aşık Gülistan Çobanların Koç Köydeki akrabaları Ağayıl sülalesi, Gelgeçler (Muharrem Gelgeç 1911 – 1993), Rehmeseyil Sülalesi (Namaz Çağlıyan 1903 – 1991),

Kaynak Kişiler; Prof.Dr. Ali Kafkasyalı. Aşık Murat Çobanoğlu, Aşık Şeref Taşlıova, Koç Köyü Muhtarı Şahbender Gülgeleyen; 1926 -2012, Nuri Ekinci; 1923-2012

Aşağıdaki ağıtı Aşık Gülistan Çobanlardan Derlemiştim. (Zarıncı Havasında Okurdu)

Kan ağlaram karabahtın elinden.

Bahar günlerinde yağan kar oldum.

Talihim budadı, çiçek açmadım.

Gayri gurbet elde biten bar oldum.

***

Yarandım dünyada, sürmedim sefa.

Düşmüşem gurbete, çok çektim cefa.

Ezelki günlerim, döndüm hilafe.

Terlan balasıydım, şimdi zar oldum.

***

Mansuram elinden ettim hareket.

Kesildi dünyada hayır bereket.

Şafkam yastık oldu, yorganım ceket.

Hanlar köşesinde yadigar oldum.

Mansırın şiirinin sözlerini Aşık Gülistan Çobanlar 1932 yılında Kars Merkez  Karabağlı Hanında Kafkasya koçaklarına söylemiştir. (Prof.Dr. Ali KAFKASYALI)

KÖZ YERİNDEMİ

Arpaçay yöresi Aşıklarından,

Şenlik Baba gitti Köz yerindemi

Gülistan-Mehmet Hicran aşıklar

Aşıklar ardından söz yerindemi

***

Şeref Taşlıova  gezdi dünyayı

Murat Çobanoğlu sezdi dünyayı

Ustadlar beraber gezdi dünyayı

Gittiler ardından saz yerinde mi.

                                    Sultan AYDIN

(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) - KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK