Kars VHO’nun Covid-19 Durum Değerlendirmesi KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
Kars VHO’nun Covid-19 Durum Değerlendirmesi
KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
Kars Ardahan Iğdır Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Ercan Ödül’ün Covid-19 ile ilgili durum değerlendirmesine ilişkin basın açıklaması.
Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde bildirilen itibaren COVID-19 hastalığı zoonoz yani hayvan kökenli bir hastalık olabilme ihtimali ve halk sağlığını ciddi olarak etkilemesi nedeniyle süreç Kars Ardahan Iğdır Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası tarafından ciddiyetle takip edilmiş, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve mücadele sürecine katkı sağlanması amacıyla zaman zaman TVHB bilim kurulu ve uzman görüşleri doğrultusunda açıklamalarda bulunulmuştur.
Gelinen noktada COVID-19 hastalığı ile enfekte insan sayısı tüm dünyada yirni dört milyonu geçmiş ve bu hastalıktan hayatını kaybedenlerin sayısı ise 835.000’e ulaşmıştır. Hastalığının tanısında PCR ve ELISA kitleri başarı ile kullanılmaktadır. Birçok ülke hastalığın tedavisinde farklı prosedürler ile mücadele etmektedir. Hastalık hala 65 yaş üstü bireylerde yüksek ölüm oranı ile seyretmektedir.
COVID-19 hastalığına karşı mücadelede kullanılmak üzere hala etkin antiviral aşı geliştirilememiştir. Bugün itibariyle Dünyada 28 adet aşı çalışması klinik insan deneyleri aşamasında iken, 139 adet aşı çalışması ise klinik öncesi aşamalarda yer almaktadır. 12 Ağustos 2020 tarihinde Rusya Federasyonu COVID-19 aşısı ürettiğini ve bunun aşının ticari olarak kullanımı iki hafta içerisinde hazır olduğunu beyan etmiş olsa da Dünya Sağlık Örgütünden onay süreci tamamlanmadan bahse konu aşının kullanılması mümkün değildir.
Ülkemizden Ege Üniversitesi DNA aşısı, Selçuk ve Erciyes Üniversitesi inaktif aşı, Acıbadem Üniversitesi kodon deoptimized edilmiş zayıflatılmış canlı aşı, Ankara ve Erciyes Üniversitesi Adenovirüs tabanlı aşı, İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi Rekombinant S proteini aşısı, Boğaziçi Üniversitesi Peptid aşısı, Bezmi Alem ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi Virüs benzeri partikül aşısı, Selçuk Üniversitesi mRNA aşısı ile Dünya Sağlık Örgütü Aşı platformuna kayıt yaptırmıştır.
Bugün ülkemizde COVID-19’a yönelik olarak gerçekleştirilen aşı ve ilaç çalışmalarında Veteriner Hekim Uzmanlar, Virologlar, Veteriner Kontrol Enstitüleri ve Veteriner Fakülteleri önemli roller üstlenmişlerdir. Yine veteriner hekimler ile beşeri hekimlerin ortak çalışmaları neticesinde anti serum geliştirme çalışmalarında da önemli bir mesafe kat edilmiştir.
Kars Ardahan Iğdır Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası olarak salgının ortaya çıktığı ilk günden itibaren COVID-19 başta olmak üzere zoonoz hastalıklarla mücadelede Tek Sağlık kavramının önemi vurgulanmıştır. Gelinen noktada veteriner hekimler ile insan hekimlerinin hatta çevre uzmanlarının birlikte çalışma kültürü oluşturabilmenin başarıda ne denli önemli bir faktör olduğu ortaya çıkmıştır.
COVID-19‘un Çin’de ortaya çıktığı günden sonra Dünya’da ve Türkiye’de hastalığın yayılımının önlenmesine yönelik tedbirler kademeli olarak arttırılmış ve bu kapsamda alınan tedbirlerin gıda üretim, tedarik ve arzında kesintiye neden olmaması içinde de önlemler ve çalışmalar veteriner hekimlerin katkılarıyla gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte birincil üretimden perakende satış noktasına kadar olan tüm aşamalar hayvansal gıda üretiminde kesinti yaşanmaması ve sürdürülebilir bir hayvancılık için aktif ve canlı tutulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda da veteriner hekimler ülke hayvancılığı açısından sahada faaliyetlerini büyük bir özveriyle devam etmişlerdir.
İçinden geçtiğimiz bu zorlu süreçte COVID-19’un evcil hayvanlardan insanlara geçebildiği yönündeki asılsız ve gerçek dışı bilgiler nedeniyle insanların pet hayvanlarını sokağa terk ettiği ile ilgili bilgiler ortaya çıkmıştır. Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’nün (OIE) de görüşü kedi ve köpek gibi evcil hayvanların hastalığı bulaştırmada rol oynamadığı şeklindedir.
Uluslararası kuruluşların ve uzmanların yaptığı açıklamalar COVID-19’un insandan insana damlacık yolu ile bulaşan bir solunum sistemi hastalığı olduğu ve gıda tüketimi yoluyla bulaşmadığı yönündedir.
Türk Veteriner Hekimleri Birliği Bilim Kurulu tarafından, bu süreçte özellikle hayvansal gıdalar ile ilgili olarak ilave bir halk sağlığı riskinin olmadığı, bu nedenle genel gıda hijyeni tedbirlerinin uygulanmasının yeterli olduğu belirtilmektedir.
Öncelikle hayvansal gıdalara temas öncesi ve sonrasında eller ve temas eden cisimler iyice yıkanmalıdır.
Çapraz bulaşmaların önlenmesi için, çiğ tüketilecek gıdalar ile pişirildikten sonra tüketilecek gıdaların hazırlanmasında farklı kesme tahtası, bıçak ve kap gibi mutfak gereçleri kullanılmalıdır.
Hayvansal gıdaların iyice pişirildikten sonra tüketilmelidir.
Ülkemizde ilk COVID-19 vakasının tespit edildiği 11 Mart 2020’den itibaren çok ciddi tedbirler alınmış ve COVID-19 ile mücadelede önemli kazanımlar elde edilmiştir. Ancak son günlerde yeni vaka sayılarındaki artış endişe vericidir. Toplumun büyük bölümünde fiziki mesafe, maske kullanımı ve el temizliği bilinci istenilen seviyeye ulaşamamıştır.
Ödenen bedellerin karşılıksız kalmaması, gıda arzında sıkıntı yaşanmaması, okulların Eylül ayında açılması, işletmelerin yeniden kapanmaması, insanımızın işsiz kalmaması, ekonomimizin daha fazla yara almaması, yaşlı ve kronik hastalığı olanların bu mücadeleye yenik düşmemesi için COVID-19 tedbirlerine ciddiyetle uyulması gerekmektedir. Bu kapsamda gıda satan her türlü işletmeye büyük sorumluluk düşmektedir. Her türlü ihtiyaç ertelenebilinir fakat gıda ve su tüketimi vazgeçilmezdir. Bu nedenle kesimhaneden fabrikaya, büfeden restorana, marketten pastaneye, her türlü gıda üreten, işleyen ve satan işletmelerin her zaman olduğu gibi şimdi de büyük sorumluluk düşmektedir. Bu sorumluluk gıda güvenliğinin sağlanmasının yanı sıra personel ve müşterilerin sağlığının korunması açısından çok önemlidir.
Kars Ardahan Iğdır Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası olarak diyoruz ki; Güvenli aşı ve etkin antiviral tedaviler bulunana kadar COVID-19 hastalığı ile sürdürülebilir ve disiplinli mücadele hala en öncelikli konudur. Bu nedenle Tek Sağlık kavramı hayata geçirilmeli, multidisipliner bir çalışma ile hastalıkla etkin mücadeleye devam edilmesi ve vatandaşlarımızın da maske, mesafe ve hijyen tedbirlerine hassasiyetle uymaları gerekmektedir.
(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK