Kelbayı Mehmet Bey

Kelbayı Mehmet Bey

KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK

Tarih araştırmacısı Yazar Sultan Aydın’ın, “Kars Tarihinin Önemli Şahsiyetlerinden Hacı Abbasoğlu Kelbayı Mehmet Bey” yazısı:

--Türk milletinin geçmişi kahramanlıklarla doludur.Dede korkut gibi,Oğuz gibi,Köroğlu gibi Destanlarımız,Ağıtlarımız  bize geçmişimizi hatırlatmakta,

--Alparslanın 1064’te ANI ve KARS’ı fethi ile BİN yıllık Anadoluda Türk Milleti büyük Kahramanlar yetiştirmiştir.

--1677-1917 yılları arasında 240  yılında Osmanlı Türkiye’ si ile Çarlık Rusya arasında Kars İlimizde 11 defa büyük savaşlar olmuştur. 6 savaşı kaybetmişiz, 5 savaşıda kazanmışız.1855 Kars Zaferiyle Kars Gazilik Ünvanı almıştır.

--1877-1878 (93 harbi) ile Kars ilimiz ve çevresinde 40 yıllık kara günlerimizdir.

--TARİH YİĞİTLERİN  VE KAHRAMANLARIN TARİHİDİR.

--Kars ili Güney Kafkasyanın en alt ucunda yer alır . Anadolu yaylaları ile Kafkasların birleştiği yerdedir.Türkiye-Gürcistan ve Ermenistan sınırlarında yer alan AĞBABA kazası ve dağlarıdır.

--1886 yılı Rus Çarlığı yönetiminde Kars,(Candan Badem)Akbaba kazanına bağlı 36 köyü olduğunu, 32’sinde Karapapakların yaşadığı 4 köyünde ise Ermenilerin yaşadığını belirtilmekte,

--13 EKİM 1921 Kars antlaşmasına göre Akbabanın 6 köyü Türkiyeye bırakılmış,30 köyü ise Ermenistan ve Gürcistanda kalmıştır.

1886 TARİHİNDE  KARS’A BAĞLI AĞBABA İLÇESİNDEKİ KARAPAPAK KÖYLERİ  1-AMASYA  2-BAHÇALI  3-BALIKLI  4-BÜYÜKTEPE KÖYÜ  5- CEVECİ   6-ÇAHMAH  7- DALEVER 8-DÜZKENT  9-ELLER EYÜYÜ 10-GELLİ  11-GÜLLÜBULAK  12-GÜLLÜCE  13-HANÇARLI  14-HOZİKENTİ 15-İBİŞ KÖYÜ 16-İLANLI 17-KARABULAK  18-KARAÇANTA  19-KARANAMAZ 20-KIZILDAŞ 21-KÜÇÜKTEPE KÖYÜ 22-MAĞARACIK 23-MUMUHAN  24-ÖKÜSÜZ 25-ÖRDEKLİ 26-SEYİTOĞLAN  27SINIH 28 SÖĞÜTLÜ 29 SULTANABAT 30-ŞİŞTEPE  31-DAŞKÖPRÜ   32-TEZEKENT  33-KIZILKİLİSE  34-MUSLUHLU

Hacıabbasoğlu Kelbayi Mehmet bey Ağbabanın eski ibiş köyünde  1872 yılında dünyaya gelmiş,Abbas ve melek hanımın 6 çocuğundan birincisidir Mehmet bey

--Mehmet bey Tifliste siyasetle uğraşmış Akbabaya döndüğünde köyüne muhtar seçilmiş,varlıklı aileden olduğu  için namı Akbaba kazanında duyulmuştur.1877-1878 (93 harbi) Rus işgalinde kırk yıllık kara günlerimiz de Akbaba kazasında Türklerin  sözcülüğünü yapmıştır.

--3 Mart 1918 tarihinde  BREST-LİTOVSK  antlaşması gereyince Ruslar-Kars-Ardahan ve Batumu bırakacaklardı; ancak bölge  Ermenilere bırakılmış, 3. Ordu komutanı Vahap paşa  Kazım Karabekir paşa ileri hareketi ile 25 Nisanda 1918’de Kars’ı düşman işgalinden kurtardı. 28 Mayıs 1918’de Azerbaycan bağımsızlığını ilan etti.

30 Ekim 1918’ Mondros mütakeresini Osmanlı devletinin imzalaması ile  Ordunun  bölgeyi tahliye edeceği haber,Elviye’-ı Selase ahalisinin tepkileri:

8 Ocak 1918’de yayınlanan WİLSON’UN pirensiplerine göre HER MİLLET kendi mukadderatını tayin etme yetkisine sahiptir.

--14 Temmuz 1918 tarihinde başlayan birkaç günde yapılan halk oylaması

--Ardahan  sancağında ,Oltu çevresinde ,Batum şehrinde,Kars    çevresinde,Kağızman çevresinde oy sahibi olanlar 87.043 kişi den

--85.179 evet=414 kişi hayır kullanmıştır.

--Evliye-i Selase ahalisinin Türkiyeye ilhaki kesinleşmiştir.

--Kars’ta=Hilmi beyin (Uran)Mutasarriflik(Valilik’te) mazmatalar yapıldı. Padişaha gitmek üzere delegeler .18 kişi seçildi.Mustafa Abdulhaluk beyin başkanlığında Arpaçaydan da Hacı Abbasoğlu Mehmet bey’de katılmıştır.

--Padişah Vahdettine takdim edildiler.sadakat nişanıyla ödüllendirildiler.

BU DOĞRULTUDAN

--29 Ekim 1918’Ahıska hükümeti

--3 Kasım 1918’ Aras Türk hükümeti

--5 kasım 1918’de Kars’ta Kars İslamı Şurası kurulmuştur.

--Kars Milli İslam Şurası Milli Şura Hükümeti azaları 12 kişiden oluşmuştur bunlardan biride  Hacı Abbasoğlu Mehmet beydir.

--Hükümet Reisliğine Cihangiroğlu  İbrahim bey seçilmiştir.

--3-5 Ocak-7-9 Ocak 1919 tarihlerinde Ardahanda  yapılan  Ardahan kongrelerinde Şöregelden Mehmet bey’de katılmıştır.

--17-18 Ocak 1919 tarihlerinde kurulan Cenub-ı Garbı Kafkas hükümeti toplantısına Akbabayı temsilen Mehmet bey katılmıştır.

13 Nisan 1919 tarihinde İngilizler tarafından Canub-ı Garbı Kafkas hükümeti Parlementosu basılmış,başta Cumhurbaşkanı İbrahim bey olmak üzere  12 kişi Maltaya sürgüne gönderilmiştir.

Kars’ta ve çevrede İSTİKLAL ve HÜRRİYET mücadelesi başlamıştır.

Milli şura hükümetleri kurulmuş.kurulan onbir şuralardan   birde Akbaba-şöregel  şuraları ,hacı Abbasoğlu  Mehmet bey başkanlığında teşkil edilmiş,atlı birlikler milisler oluşturmuş bölge savunması yapılmış. Ağbaba  Şöregel köylerinden 500 araba temin ederek halkın Kars’a geçmesini sağlamıştır.

30 Ekim 1920’de Kars’ın  ebedi kurtuluşa milisleri ile katılmış öncülük  yapmıştır.yaptığı hizmetlerinden dolayı T.B.M.M tarafından İstiklal Madalyası verilmiştir. 82. yaşında yaşadığı köyü Bezirgan- Kayadöven köyünde 1954 yılı Nisan ayında vefat etmiştir. ( MEZARI AYNI KÖYDEDİR )          

RUHU ŞAD OLSUN

ÖZEL BİLGİLER 

MEHMET BEYLE İLGİLİ AİLEVİ BİLGİLER: EMEKLİ ÖĞRETMEN AZİZ AKBABA, SETTAR AKTAŞ HZ.ALİ CAMİİ İMAMI ŞEYH BEHREM GEREĞİ’ DEN ALINMIŞTIR. MEHMET BEY İKİ EVLİLİK YAPMIŞ BİRİNCİ EŞİ ŞAHRABANİDEN 6 ÇOCUĞU OLMUŞ, 3 ERKEK, MUSA,AZİZ VE RIZA, 3 KIZI HÜRİ,NAZLI VE FÜRÜZE, İKİNCİ EŞİ AYŞE’DEN CEVAİR İSMİNDE BİR KIZI OLMUŞTUR.

MEHMET BEY AKBABA SOY ADINI ALMIŞ YAKINLARI, GÖKCE, AKBULAK,KARABAĞ,UĞURLU,URLU,KARAKAŞ VE ÖZMEN SOYADINDA AKYAKA, İBİŞ, KAYADÖVEN KÖYLERİNDE, ANKARA-İSTANBUL-KOCAELİ’NDE YAŞAMAKTADIRLAR.

KAYNAKLAR:

1-         Fahrettin ERDOĞAN TÜRK ELLERİNDE HATIRALARIM 2.BASIM 1998 TC. KÜLTÜR BAKANLIĞI

2-         PROF.DR.M.FAHRETTİN KIRZIOĞLU KARS VE ÇEVRESİNDE ERMENİ MEZALİMİ 1970 ANKARA

3-         DR.AHMET ENDER GÖKDEMİR ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ CENUB-İ GARBİ KAFKAS HÜKÜMETİ ANKARA 1998

4-         PROF.DR.İSMAİL KAYABALI – CEMENDER ASLANOĞLU TÜRK KÜLTÜRÜ AYLI DERGİSİ 126 NİSAN 1973

5-         EMEKLİ ÖĞRETMEN ESAT AYDIN, VEDAT AKÇAÖZ VE YILDIRIM ÖZTÜRKKAN

(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK