Tarihte Çocuk Katili Ermeniler (3) ( Kars ve Çevresinde Ermeni Mezalimi )

Tarihte Çocuk Katili Ermeniler (3) ( Kars ve Çevresinde Ermeni Mezalimi )

KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK

Tarih araştırmacısı Yazar Sultan Aydın’ın, “Tarihte Çocuk Katili Ermeniler (3) ( Kars ve Çevresinde Ermeni Mezalimi )” yazısı:

               1917’de başlayan Rus komünist İhtilalinden sonra Kafkaslar’da Ermeni, Azeri ve Gürcü halktan oluşan bağımsız bir yönetim (SEYM HÜKÜMETİ, Başkenti Tiflis) kurulmuştur.

               (Aralık 1917) / 25 Nisan 1918’de Kars’ı alarak burada tutunmak isteyen Ermeniler, Osmanlı Ordusu ile gelenleri üzerinde askeri ve diplomatik yollardan bu idareye baskı yaparak önce Rusya’dan kopmuş, sonra da üç ayrı Cumhuriyete bölünmüşlerdir. Böylece 28 Mayıs 1918’de Kafkasya’da Taşnak komiteleri yönetiminde bir Ermeni Cumhuriyeti kurulmuştur.

               30 Ekim 1918 Mondros Mütakerisine göre Türk Ordusu 1914 sınırı gerisine çekilene, 5 Kasım 1918’de merkezi Kars olmak üzere “Milli İslam Şurası” adı ile hükümet kuruldu. İngiliz Kafkas Ordusu 13 Nisan 1919’da Hükümeti dağıtır. Kars’ı Ermenilere, Ardahan’ı Gürcülere vermiştir.

               Kazım Karabekir Paşa’nın Komutasındaki 15. Kolordusu Ermenilerin 2-3 Aralık 1920 Ermeni taşnakları imzaya zorlatılmıştır.(GÜMRÜ ANTLAŞMASI)

               Ermeni Komiteleri, Ermenistan’a girmişler ve SSC’yi ilan etmiş bulunuyorlardı.

LOZAN'DA ERMENİ MESELESİ

Ermeniler, Ermeni davasını savunmak için Lozan'a bir delegasyon göndermiş¬ler, İngiltere ve Fransa'dan yardım istemelerine rağmen tatmin edici bir cevap alamamışlardır. Bunun üzerine Lozan Konferansı'na Türkiye'den toprak isteklerini ihtiva eden bir bildiri sunmuşlardır. Ermeni işi Lozan'da azınlıklar problemi arasında görüşülmüştür. Böyle bir problemin Lozan görüşmelerinde ele alınması kesinlikle yolsuzluktur.

KARS VE ÇEVRESİNDE ERMENİ MEZALİMİ

               Vaktiyle milli şura askerlerinden iken terhis edilen 100 Türk islam, şehirden toplanarak zulüm ve işkence ile yok edilmiştir.

               1919 haziranında Türkler’i Sumbatoğlu Murak-Nazik 500 atlı ile Kars’a bağlı Hacıhalil köyündeki 8 kişiyi Küçük yusuf, Hacımaho (Verimli) Sanaköy (Aslanızı ve Ağadeve) köylerine hücum ederek 30 kişiyi şehit etmişlerdir. Aynı köylerden 10 Bin koyun, 500 sığır 200 Bin nakit para ve değerli eşyaları alınarak Kars’a götürmüşlerdir.Bu cinayetlerin ve yağmalar Genaral osepyan Vali Karganof’un buyruğu ile yapılmıştır.

               1919 Aralık ve 1920 Ocak ve Şubat aylarında Genaral Osepyan’ın kumandasındaki asker birlikleri, Kars çevresinde bulunan Karapınar, Çamurlu, Akkom (Akdere) Gölbaşı Berdik (Alçılı) Aynalı, Kızılçakcak (kayadibi) köylerinde 100’den çok suçsuz masum insanı öldürdükten sonra 2 bin koyun, sığır, 100 bin liralık ve değerli eşyaları alınmıştır.

               Civar Köylerden Ermeni zulmü ve vahşiliğinden dolayı Kars yanlarını bırakarak Göle ile Çıldır çevresine kaçmaya mecbur kalan kadın ve çoçuklar olmak üzere 500 kadar insan soğuktan donarak ölmüşlerdir.

               - 20 Ocak 1920 günü Arpaçay-Akyaka-Şehnalar köyüne hücum edilerek zırhlı vagonlardan Top ataşlari yapılmış,500 den çok kadın çocuk şehit edilmiştir.kaçabilen 200 kadar Türk ve İslam da kar ve tipiden boğularak Allah’ın rahmetine kavuşmuşlardır.

               - Kars Sancağına bağlı Digor Bucağından 38 köyü Ermeniler yakıp yıkmış. 14620 Erkek kadın çocuk olmak üzere öldürmüşlerdir. Heryeri yağmalamışlardır.

               YAKILIP YIKILAN KÖYLERİN ADLARI:

               - Digor- Pazarcık- Türkmenaşan (kırdamı)- Sorkunlu,- Alem,- Meğazberd (bugün de ızsızdır.)- Alaca,- Türk söğütlüsü (Söğütlü)- Bakran,(Kilittaş)-Ayran döken ızsızdır, Komık (yine ızsızdır)- Yukarı-arecık,  aşağı aracık ikisi’de ızsızdır, Kızıl mağara, ketanikisi’de ızsızdır, Karabağ, Çatak Dolamaçızsızdır, kesko,( sorguç,kavak) Karakule, Horsun ızsızdir. Kaya kumu’daızsızdır. Deliler,Pifik, Yukarı karagüney, Aşağı karagüney,Abu- Şaban, Arpalı,Boşköy,Telikızsızdırve Halımcan,Taşnık(Şenol),Yukarı çırıklı,Aşağıçırıklı,Halıkulak,Hüseyinkendi,Kalaköyızsızdır.

SARIKAMIŞ VE BAĞLI YERLERDEKİ ERMENİ MEZALİMİ

               Ermenilerin Sarıkamış’a gelişinde, Kaymakam Varcıbet Agop, öncüleri şüra hükümeti hizmetinde telefoncu olan Türk’ü acıklı bir sürette öldürtmüştür.

               Ermeniler mescitli köyüne baskın yaparak Derviş Ağa,ile aile reislerinden 20 kişiyi öldürüp, mallarını eşyalarını götürdüler.

               1920 yılı Nisan’ında başlayarak Genaral Osepyan ve Vali Kurganofile, Alay kumandanı Mirmanof’un emirleriyle Osmanlı muhacirleri olan Ermenileri Sarıkamış köylerine yerleştirmeye başladılar. Bundan sonra çete başı Sebo’nun Mevzarıst, Şabo Murat Çavuş Nazık, Sarıkamış jandarma kumandanı Kör-Arşak Hayrıbet birer birer Türk köylerini yağma yıkıma başladılar.

               YAĞMA VE YIKIMA UĞRAYAN KÖYLER

               Aşağı ve Yukarı Kotanlı,Oluklu, Tuzluca, Akyar, Karahamza,Iğdır, Tuzluca, Akyar, Karaçay, Akpınar, Alisofu,Çavlak, Kırkpınar, Karnakazı (kırbıyık)Sıpkor (yamaçlı), Katranlı, Bölükbaşı, Leloğlu, kamışlı, çıplaklı,Aşağı-saluk (aşağı sallıpınar)Verişan, (Gürbüzler) boyalı, Akçakala Başköy, Karakale, (öteki Katranlı, imirhan bugünde ıssızdır) Zellice, (Darboğaz) Yenice,Hasbey,Sübhanazat(Çaybaşı)Bu 32 köyden bir kısmı, kısmen bir kısımınında tamamı yakılmış.1970 kişiyi kırıp yok etmişler, katranlı da üç büyük yapı içinde 800 Türkü yakmışlar diğer kalanları Türkiye’ye sığınmaya mecbur etmişler..

               10 ve 14 Eylül 1919 ayında Karaurgan ve Yukarı mıcırgert (çamyazı) Bardız’daki Zakım 1920 Yılında Güreşken, Zakım, Çermik, Vartanat, Kürkçü mitinder, Ehrız, Posik, Temurkışla, Vank, Nüsünk, Katresi, Pertus, Tirpenek ve diğer köylerden 912 köylüyü bir kısmını kurşunla bir kısmını da yakarak şehit etmişlerdir. 150 evide yakıp yıkmışlar. Birçok kız ve kadınlara canavarca dokunarak ırzlarına geçmişler. 29 genç kızı alarak birlikte götürmüşlerdir. 125 öksüz çocuğu da Açıklı suretle öldürerek diğer çocuklarıda kars’a göndermek bahanesi ile 150 insanı da götürüp orman içinde öldürmüşlerdir. (1920 yılı Ocak ve Şubat aylarında)

ZERUŞAD ARPAÇAY BÖLGESİNDEKİ MEZALİM

               Zeruşad (Arpaçay) ilçesi merkez, Susuz bucağı ve Arpaçay boylarındaki Akbaba bölgelerinede Ermeniler Türk ve Müslüman ailelere saldırmaya başladılar. 1920 Ocak ve Şubat aylarında Zaruşad ilçesi Göğercin,Mamaş (Kırçiçeği) İncili, Pınar, 45 kişiyi ateşle yakarak şehit etmişler.

( GENÇ KIZLARDAN 30’UNU GÜMRÜYE GÖTÜRMÜŞLERİDİR.)

               28 Şubat da Ermeniler yeniden Zaruşad ilçesine taarruza geçmişler.28 köyü yakıp yıkmışlar. Kadın ve çocuklarında içinde bulunduğu (2 bin) insanı şehit etmişler. Bu köylerin genç ve güzel bakirelerinide birçoklarını 13 kızağa doldurarak, Gümrüye ve 6 Kızak ile Kars’a götürüp Ermeni canavarlarının evine dağıtmışlar. Hayvanlık duygularını doyurmak için sürekli tutsaklık altına almışlar. Kars’ta bir Pazar açılmış, bilhassa kadınların sırmalı ve işlemeli gömlekleri, açık arttırmalarla satılmıştır.

26 ocak 1920’de Ermeni kumandanlarından Baratof ve Marzmanf’un Top ve Tüfekle silahlanmış Ermeni askerlerinin şöreğel bucağının, Anı köyünden 40,Daynalık (soylu’dan) 100,Bacaoğlu’ndan 50, Vartanlı’dan100,Yılınlıdan 40, Aküzüm (Büyük aküzüm’den ) 70,Aslanhana’dan 30, Akçaoğlundan 150,Cedere Değirmen köprü’den) 30, Ergine (Kayaköprü’de) 40, İncedere’den 30,Sosgert (taşdere) den 100, Şahnalar’dan 220, Karahan’dan 200, Söğütlü’den 18, Geçit’den 30, Hacıpiri’den 30, Küçük Kımeli, (küçük durdura)’dan 60, Akbulut’tan 30,Kızıldaş (Sungurdere) 20, Çakmak’tan 30, Mağaracıktan 100, Karahaçlı (Başkaya)dan 150, Türk ve İslam evini yakıp malları ve eşyalarını yağma ve ahalisinden çoğunu kırıp öldürmüşlerdir.

1919 yılının gözünde taşnak çeteleri Zaruşad (Arpaçay) Tepe köyü Basarak 5 erkeği 1 kadını öldürüp mallarını yağmalamışlardır.

               Zaruşad’ın mescitli köyünden 30, keçeborek, (Akçalar) 40, Kızılkilise. (Erdağı köyünden) 60 evin yıkıldığı, ayrıca 80 çocuğun ateşte yakıldığı ve (8 bin) hayvanın götürüldüğü ortaya çıkmıştır.

KARS VE ÇEVRESİNDEKİ TOPLU MEZAR MAHALLERİ

-             Kars Merkez Akbaba Köyü (Hacıhalil köyü)

-             Kars Merkez Alçılı Köyü-Tekneli Köyü

-             Kars Merkez Aynalı Köyü 

-             Kars Merkez Boğaz köy (Melik köyü) 280 iskelet Toplu mezar

-             Kars Merkez Dereiçi Mahallesi

-             Kars Merkez Kalo köyü ( Derecik) 360 iskelet toplu mezar( açıldı)

-             Kars Merkez orta kilise köyü (ortalar)

-             Kars Merkez Subatan Köyü 570 toplu mezar( açıldı)

               KARS  DİGOR

-             Kars  Digor Merkez ve Alaca köyü

KARS ARPAÇAY

-             Arpaçay Merkez bahçeler mahallesi

-             Arpaçay Büyük Çatma Köyü ( 178 iskeletli toplu mezar)

-             Arpaçay Güvercin Köyü

-             Arpaçay Küçük çatma köyü toplu mezar ( açıldı )

-             Arpaçay Mescitli Köyü

-             Arpaçay Taşbaşı Köyü

-             Arpaçay Tomarlı Köyü

-             Akyaka  İncedere Köyü ( kuyu içinde iskeletler

KARS KAĞIZMAN

-             Kağızman Ali pınar mevkii

-             Kağızman Çeperli Köyü, 150 iskeletli toplu mezar

-             Kağızman Çilehane Köyü

-             Kağızman Kızılveren Köyü

ERMENİ KATLİAMI

                              Başbakanlık Devlet arşivleri 1910-1922 yılları arası 523 bin 955 Türkün Ermeni çeteleri tarafından katledildiğini belgelerle ortaya koydu.

               KARS-İlimizde ise katledilen Türk müslüman sayısı…..47 .427

-             1914 Aralık-1915 Şubat ayında Kars-Ardahan 30 bin ölü

-             1919 Kars Merkez ağadeve 5 ölü

-             1919- (6 Ocak) Zeruşad-Arpaçay-86 ölü

-             1919-25 Ocak Kars 9 ölü

-             1919-şubat ayı Kars muhtelif köyler 2502 ölü

-             1919 Temmuz Sarıkamış 803 ölü Sarıkamış-Kurudere 8 ölü

-             1919 Temmuz Sarıkamış 695 ölü

-             1919-5 Temmuz Kağızman 4 ölü

-             1919-8 Temmuz Meçitli. 20 ölü

-             1919-9 Temmuz Kağızman 6 ölü Kurudere 8 ölü

-             1919-11 Temmuz Kars Mecitli Köyü 20 ölü

-             1919-14 Temmuz-Kars Akçakale 180 ölü

-             1919-24 Temmuz Kars Kağızman 9 ölü

-             1920- 2 Ocak Kars Digor-14620 ölü

-             1920-1 Şubat ayı Kars civarı 561 ölü

-             1920- 1 Şubat Zerşad-Arpaçay-2150 ölü

-             1920-8 Şubat Şöregel (Arpaçay- Akyaka bölgesi) 1150 ölü

-             1920-10 Şubat-Arpaçay Çıldır civarı 100 ölü

-             1920-9 Mart Zeruşad-Arpaçay-440 ölü

-             1920-16 Mart Kağızman 720 ölü

-             1920-22 Mart-Zeruşad-Arpaçay, 2000 ölü

-             1920-28 Nisan Kars 2 ölü

-             1920-5 Mayıs Kars 1774 ölü

-             1920-22 Mayıs Kars 10 ölü

-             1920-2 Temmuz Kars 408 ölü

-             1920- Ağustos Kars 18 ölü

-             1920-20 Ekim Kars ve Göle 100 ölü

-             1920-26 Ekim Kars çevresi 10693 ölü

-             1920-29 Ekim Zeruşad-Arpaçay- 1026 ölü

-             1920- Kars ve çevresi- 5337 ölü

-             1920-Kars-Sarıkamış 1975 ölü

-             1919- 1920 yıllarında Ardahan-Iğdır-Nahçivan-Ağbaba-Artvin bölgelerin kırgın sayılar ayrıdır aldığımız kayıtlar yalnız Kars’a aittir.

Başbakanlık devlet arşivleri yayınları basın ve internetten alınmıştır.

KAHPE İNGİLİZE SEN BEL BAĞLADIN

KARS ELİNİ ODA YAKTIN DAĞLADIN

KIŞ GÜNÜ KÖYLERİ TOPA BAĞLADIN

KIRDIN ÇOLUK ÇOÇUK HEP NAS ERMENİ (VELİ ARAS SEFİLİ 1920)

BİR MİLLET İKİ DEVLET CAN AZERBAYCAN.

Yazı dizisi devam edecek.

(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK