Tarım ve hayvancılığın farkına koronayla vardık
KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
KAVILCA BUĞDAYINDAN SONRA ETÇİ VE KOMBİNE IRKLARI DA YAYGINLAŞTIRILIYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Suni Tohumlama Uygulamaları İle Etçi ve Kombine Irkların Yaygınlaştırılması Projesi’nin tanıtımı ve uygulaması için Kars pilot bölge seçildi. Kar’ın antik buğdayı kavılcanın yaygınlaştırılması için atılan adımlardan sonra hayvancılıkça da etçi ve kombine ırklarının da yaygınlaştırılması için de düğmeye basıldı. Koronavirüs vakalarının dünyamızı ve ülkemizi etkisi altına aldığında da gördük ki tarımsal ürünler ve hayvancılılık vatandaşların imdadına yetişti.
Kars Tarım ve Orman İl Müdürlüğünde düzenlenen törende, Kars Milletvekilleri 65. Dönem Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyon Başkanı Prof. Dr. Yunus Kılıç, Kars Valisi Türker Öksüz ve Kars Tarım ve Orman İl Müdürü Dr. Hüseyin Düzgün projenin tanıtımını yaptı.
Düzenlenen törende ilgili oda başkanları, köy muhtarları ve hayvan yetiştiricilerine proje anlatılarak, suni tohumlama ile etçi ve kombine ırkların yaygınlaştırılmasının önemine değinildi.
Tanıtım toplantısında açılış konuşması yapan Kars Tarım Orman İl Müdürü Dr. Hüseyin Düzgün, Tarım ve Orman Bakanlığının merkezi projeleri hassasiyetle uyguladığını ve Kars’ın ülkemiz genelinde desteklemelerden en yüksek payı aldığını söyledi.
Son yıllarda alınan destek oranların oldukça fazla olduğunu da söyleyen Düzgün, Kars’a 2019 yılı içinde nakdi olarak 250 milyon TL, 2020 yılı içinde ise bugün itibari ile yaklaşık 220 milyon TL destek ödemesi yapıldığını belirtti.
Ayrıca nakdi desteğin yanında proje bazlı destekler, makine ekipman destekleri canlı hayvan tohum gibi ayni desteklerden de azami ölçüde Kars çiftçisinin faydalandırılmış olduğunu da ifade eden Hüseyin Düzgün: “Örnek olarak kırsal kalkınma desteği kapsamında yapılan proje desteğinde çevre ilerimizde 3-5 proje ancak destek alabilirken ilimiz 83 projeye destek almıştır. İlimiz büyükbaş hayvan varlığı olarak sayısal olduğu kadar kalite olarak da arzu edilen seviyelerdedir. 2014 yılında başlatılan suni tohumlama projesi ile başlatılan ıslah amaçlı ırk kalitesi çok artmış iki yıl içinde 5 bin tohumlamalardan 50 binlere çıkarılmış. Ayrıca 2017-2019 yılları içinde 2000 civarı kaliteli boğa dağıtılarak ilimizde kültür ve kültür melezi oranı yüzde 90 seviyesine ulaşmıştır.” dedi.
PROJE İÇİN KARS’A YAKLAŞIK 5 MİLYON TL KAYNAK AKTARILACAK
Bu kaliteyi daha da arttırmak için yeni bir proje başlatıyoruz. Toplamda 6 ili kapsayan bu proje ile 2020 yılı için hesaplara aktarılacak olan 15 milyon liralık bu projede ilimiz için yaklaşık 5milyon TL bir kaynak aktarılacaktır. Bu proje ile ilimizde en az 8 ekip kurum personelimizle ayrıca birlik personeli ve durumu uygun olan serbest hekimlerle ilimizde suni tohumlamanın arttırılmasına çalışacağız. Öncelikle hızla tank termos sperma gibi sarf malzemeleri ile kiralık araç ve yakıt gibi ihtiyaçların ihalesini yapacağız. Üç yıl süresince uygulanacak bu projede proje kaynağından uygulayıcılar desteklenecek olup yetiştiricimizden sadece 15 TL gibi çok cüzi bir fiyata tohumlama yapılacaktır. Yani yetiştiricimize bedava diyebileceğimiz bir fiyatla suni tohumlama yapacağız. Tohumlama sonrası gebe kalıp doğan buzağılardan da yine yüksek düzeyde buzağı desteği alacaktır. Bu yılın destekleme tebliği çıkıp fiyatlar netleşmedi bekliyoruz ama geçen yılın destekleme fiyatlarını baz alırsak yaklaşık 925 lira da bu buzağıdan nakdi destek alacaktır. Tüm bunların yanında bu projeyi tam olarak hayata geçirdiğimizde; sığır ırklarımızın kültür ırkı oranını artırarak daha kaliteli sürüler elde edeceğiz. Kaliteli damızlık ve kasaplık hayvan elde edeceğiz. Tabi tohumlamada bulaşma ihtimali olan hastalıklar azaltılmış olacak.” dedi.
VALİ ÖKSÜZ, “KARS, TARIM VE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ İLE ÜLKEMİZİN LOKOMOTİF İLİDİR”
Kars Vali Türker Öksüz yaptığı konuşmada, Ülkemizin Kafkasya’ya açılan serhat kapısı Kars’ın çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış olduğunu hatırlatarak son dönemde büyük ivme kazanan turizmiyle çok önemli bir konuma gelmiş olduğunu söyledi.
Kars’ın sahip olduğumuz turizm potansiyelinin yanı sıra tarım ve hayvancılık sektörü ile de hem ilimizin hem de ülkemizin lokomotif sektörlerinden birisi odluğunu dile getirdi.
Kars’ın sahip olduğu büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığıyla ülkemizde ilk sıralarda yer almakta olduğunu da hatırlatan Kars Valisi Türker Öksüz, “Amacımız; sahip olduğumuz hayvan varlığımızla, kaliteli besiciliğe uygun doğal meralarımızla, yaylalarımızla, Kars Barajının hizmete girmesiyle artacak sulanabilir tarım arazilerinde üreticilecek yem bitkileriyle, tarım ve hayvancılık sektörünün ilimizde oluşturduğu katma değeri daha da yükseltebilmektir. Bunun için devlet olarak, Valilik olarak çeşitli desteklerle, uygulamaya koyduğumuz Tarım ve İhtisasa Dayalı Besi Organize Sanayi Bölgesiyle, cezaevi bünyesinde hizmete sunulacak olan kesimhane gibi yatırımlarla çiftçimizin, köylümüzün, hayvancılık sektöründeki tüm aktörlerin ve vatandaşlarımızın refahının artması için çalışıyoruz.
Dolayısıyla; tarım ve hayvancılık sektöründe ürettiğimiz ürünlerin daha iyi değerlendirilmesi, daha iyi pazarlanması, ürettiğimiz ürünün standardının daha da yükseltilmesi, üretimimizin de buna paralel olarak artırılması ve sonucunda iyi pazarlanmasıyla daha iyi şartlarda, daha yüksek fiyatlarla satabileceğimiz ürünlere ulaşabilmek ve böylece katma değerimizi artırabilme en büyük amacımızdır. Bunun için de gelinen seviyeyi yeterli görmeyip hepimizin, sektördeki tüm aktörlerin, daha özverili ve daha çok çalışması, üretimi artırmamız gerektiğinin bilinciyle, sorumlulukla hareket etmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda; “Suni Tohumlama Uygulamaları İle Etçi ve Kombine Irkların Yaygınlaştırılması Projesi” nin hayvancılık sektöründe büyük bir ivme yakalamamıza zemin hazırlayacak projelerden birisi olduğuna inanıyorum. Damızlık hayvan yetiştiriciliğinin temeli kabul edilen ve ıslah çalışmalarının vazgeçilmezi olan suni tohumlama işlemini uygulamaya koyacağımız bu proje ile yüksek verimli döller elde edilmiş, doğal tohumlamaya bağlı bulaşıcı hastalıklar önlenmiş, döl verimine bağlı kayıplar azalmış, damızlık ve kasaplık hayvan sayısı artırılmış ve etçi ırklar yaygınlaştırılarak kırmızı et üretimi de artırılmış olacaktır. Dolayısıyla; Proje sonunda elde edilecek besi materyallerinin genetik kapasitesinin yüksek olmasına bağlı olarak birim hayvan başına alınacak kırmızı et miktarı artacağından, projeden faydalanan üreticilerin gelir seviyesini de artırmış olacağız.” dedi.
YUNUS KILIÇ “KARS’IN GEÇİMİNİ BAŞKA ALANLARDA ARAMASININ MANTIĞI YOK”
Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyon Başkanı Prof. Dr. Yunus Kılıç ta yaptığı konuşmada, Kars’ın turizm dışında geçimini çok başka alanlarda aramasının çok da mantığı olmadığına vurgu yaptı.
Neresinden bakarsanız bakın Kars’ın bir hayvancılık şehri olduğunu ve hayvancılıktan kurtulmayacağını da belirten Kılıç “Mevlam Kars’a bu coğrafyada hayvancılığı reva görmüş ve biz de bunu ne kadar iyi yapabilirsek ne kadar verimli hayvanlarla yapabilirsek yem bitkilerimizi fazla üretebilirsek o kadar fazla verim ve ürün alırız. Kendi hayvanımız için beste besleme malzemesini besini de kendimiz oluşturabilirsek bu bölgenin insanı daha çok kar edecek, cebine daha çok para girecek ve kendine daha iyi bir yaşam kuracaktır. Çocuğunu daha iyi şartlarda yaşatacak ve yaşadığı yeri ve ülkesini daha çok sevecektir. Bu manada her şeyin en iyisini yapmamız için gayret sarf etmemiz lazım.
Meralarımızda, besi çitliklerimizde kültür ırkı hayvanları ne kadar çok görürsek Kars daha fazla kazanacak ve halkın karnı daha fazla doyacak. Son yıllarda Kars’ta kültür hayvanı varlığını gördükçe kendiminmiş gibi mutlu oluyorum. Çünkü bu hayvanlar yüksek gelir ve verim demektir. İnsanımızın cebine para olarak dönüyor olması demektir. Bilindiği gibi Kars’ta yıllar önce tamamen Doğu Anadolu kırmızısı dediğimiz hakim bir sığır cinsi vardı. Karkası 120 kiloyu geçmeyen yılda aşağı yukarı kuvvetli bir koyundan daha az süt veren her yılda 700 kiloyu bulmayan bir süt verimi olan harcı borcunu çok ödemeyen sığır cinsi yetiştiriyorduk. Tek olumlu özellikleri ise diğer türlere göre merada otlayabilme kabiliyeti çok fazla bakım istemeyen bir hayvan ırkımız vardı. Elbette bu bölgede biyoçeşitlilik durumunu koruyacağız. Ama artık Bakanlığımızın Suni Tohumlama Uygulamaları İle Etçi ve Kombine Irkların Yaygınlaştırılması Projesi ile kültür ırkı hayvanlar beslememiz gerekiyor.
Kars’ta AK Parti hükümetlerinden önce kültür ırkı hayvan varlığı yüzde 5 ile 10’larda idi. Şu anda ise yüzde 40’lara ulaştı. Geri kalan yüzde 60’lık oranın yarısı ise kültür ırkı melez hayvanlardır. Şu anda Anadolu Doğu Anadolu kırmızısı dediğimiz hayvan varlığımızı da bir an önce kültür ırkı yapmalıyız. Kars Türkiye’ye besi materyali yetiştiren bir ildir. Kars, Türkiye’de hayvan varlığı açısından 5’inci sıradaki bir ilidir. Ardahan ve Iğdır ile ayrılmadan önce Türkiye’de 1. sırada yer alıyorduk.
KARS, HAYVAN VARLIĞINDA 5’İNCİ, YEM BİTKİSİ ÜRETİMİNDE 70’İNCİ SIRADADIR
Çok önemli eksikliklerimiz var. İl olarak hayvan varlığı sıralamasında 5’inci, yem bitkisi üretiminde 70’inci sıradayız. Bu büyük bir uçurumdur Dolayısıyla bazı yıllar Diyarbakır’dan Urfa’dan oradan saman almamızın nedeni budur. Bizim buradaki emeğimizi başka yerlere kaptırmamız lazım. Bunun içinde gayretlerimiz var. Ve ne yapıyoruz, barajlar yaptırıyoruz, ilk geldiğimiz günden bu yana sulamaları artırmaya çalışıyoruz, yem bitkisi üretimini artırmaya çalışıyoruz. Amacımız ülkedeki 5 sıradaki hayvan varlığımıza uygun yem bitkisi üretimi arttırmaktır. Bunların ikisinin sağladığınız takdirde Kars’ta hala köylülük yapma geleneğine sahip olan köyünü seven köyde hala üretmeye devam eden bir topluluğumuz var. 2018’de Kars’ta büyükbaş hayvan sayısı 460 bin civarındaydı. Şu anda 560 civarında yani 2 yılda her yıl 50 bin artmıştır. Çünkü şu anda hayvan para ediyor, köylü beklediğini alıyor ve üretmeye devam ediyor. Yani buradan anlamamız gereken şu bizim ülkemizde kırmızı et açığımız var. Köylü uygun olan refah seviyesini yakaladığında cebi para gördüğü anda, karnı doyduğunda her yıl yüzde otuz üretimin arttırabilir. Elimizde hala üretmeye devam eden bir topluluk varken bizim dışarıdan hayvan ithalatı ile ömrümüzü geçirmeye devam etmemiz mümkün değildir.” Dedi.
AHMET ARSLAN, “YENİ İMKÂNLAR OLUŞTURARAK ÜRETİMİ ARTTIRMAMIZ ÖNEMLİDİR”
Kars Milletvekilleri 65. Dönem Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan da; üretmenin ne kadar kıymetli ve değerli olduğunun özellikle koronavirüs salgını döneminde daha iyi anlaşıldığını söyledi. Arlan, Suni Tohumlama Uygulamaları İle Etçi ve Kombine Irkların Yaygınlaştırılması Projesi gibi projelerle insanımıza yeni imkanlar oluşturarak üretimin arttırmanın öneminde de vurgu yaptı.
Kars’ın turizmden kaynaklı gelir elde etmesi ve para kazanması adına çok ciddi mesafeler kat ettiklerini de hatırlatan Ahmet Arslan “Ama gördük ki pandemi sürecinde turistin gelememesi, misafirin gelememesi her şeyin durmasına sebep oldu. Ama şükürler olsun ki tarım ve hayvancılık şehri Kars’ta insanımız üretime devam ettiği için biz ziyadesiyle hem işimizi yaptık hem ürünlerimizi başka şehirlere göndermeye devam ettik. Esnafımız buradan gelir elde etmeye devam etti. Nitekim Kurban bayramında da kurbanlık satışları ile Kars olarak çok ciddi oranda bu işten yaralandık. Bundan sonra da faydalanmaya devem edeceğiz. Dolayısıyla üretici her zaman kıymetli, köylümüz, çiftçimiz her zaman kıymetlidir. Ancak kıymetli ifadesinin sözde kalmaması için ne imkânlar oluşturmak gerekiyor. İmkânları artırmak gerekiyor. Nitekim Cumhurbaşkanımızın himayelerinde Tarım ve Orman Bakanlığımız ile diğer bakanlıklarımız da dahil Bu anlamda sizin daha fazla verebilmeniz katma değeri arttırmanız gelir elde edebilmeniz adına adımlar atıyor ve atmaya da devam edecek” dedi.
(BA-BA-S) GAZİ KARS (KHA) / KAFKAS HABER AJANSI / BEDİR ALTUNOK
